Eergisteren was Aart Zeeman te gast bij Jinek om een toelichting te geven op zijn briljante speurwerk en de vondst van een Russische ‘nepnieuws fabriek’ in Sint Petersburg. Gister was de feitelijke uitzending van Brandpunt te zien op NPO2. Het meest fantastische resultaat van het speurwerk van Aart Zeeman, is dat de vermeende getuigen volop in beeld komen en dat hij gewoon nabij de ‘nepnieuws fabriek’ kan filmen. De Russische geheime dienst FSB is zo intelligent dat ze de halve wereld kan hacken, maar is niet in staat om Aart Zeeman en zijn activiteiten te monitoren? Of Aart Zeeman moet een top journalist zijn, die gewoon aan de aandacht van deze geheime dienst weet te ontglippen. Het briljante van de uitzending van Jinek en die van Brandpunt is dat alles waarvan de Russen nu beschuldigd worden, met ogenschijnlijk bewijs wordt onderbouwd, maar dat er feitelijk geen bewijs wordt getoond. Zo wordt gesteld “dit is de nepnieuws fabriek” omdat er een collega van de vermeende getuige (die volop in beeld komt) met een telefoon binnenin de fabriek zou hebben gefilmd. Maar dat kan elk willekeurig kantoorpand zijn. Ook wordt een Finse journaliste aangehaald die onderzoek heeft gedaan naar het “nepnieuws” en “trollen”. Deze jonge “online” journaliste genaamd Jessica Aro, heeft zogenaamd geweldig speurwerk geleverd en is er naar verluidt achter gekomen dat het nepnieuws uit Sint Petersburg komt. Zij kreeg hiervoor zelfs de hoogste onderscheiding. Maar hoewel ik aandachtig gekeken heb en gewacht heb op het moment dat er bewijs getoond wordt, laat Brandpunt slechts en alleen stellingnames zien, zonder ook maar met 1 bewijsstuk te komen. Het verhaal wordt gebaseerd op het simpele feit dat deze Jessica Aro de hoogste prijs heeft gekregen voor haar publicaties en op de impact die haar publicaties op haar en haar werkgever hebben gehad. Ze zou worden bedreigd door trollen en de krant voelt zich journalistiek bedreigd. Allemaal leuk en aardig, maar kom dan ook met de bewijzen Aart Zeeman! Een prijsuitreiking van mainstream media organisaties voor hun eigen werk, zegt niet zoveel. Dat is de slager die zijn eigen vlees keurt.
Het enige bewijs dat we zien, zijn de vertellingen van twee jonge dames. De ene is dus de “journaliste” Jessica Aro, de ander de Russische getuige Ludmilla, die twee maanden in de “nepnieuws fabriek” zou hebben gewerkt. De Finse journaliste Jessica wordt (naar eigen zeggen) aangevallen door zogenaamde trollen, maar het enige wat we daarvan zien is een camerashot van een laptop, zonder de feitelijke bedreigingen echt te tonen. We zien slechts interviewbeelden en horen verhalen. In de gehele documentaire van Brandpunt ontbreekt elke vorm van hard bewijs. Het is slechts en alleen gebaseerd op de getuigenis van enkele mensen voor een camera, uitgelicht door een betrouwbaar ogende Aart Zeeman. Opmerkelijk is dat alles wat er in de documentaire genoemd wordt, precies datgene is waarmee de geheime diensten in westerse landen zelf lijken te werken. Het is niet uit te sluiten dat de Russen deze methoden toepassen, maar de documentaire bewijst vooralsnog helemaal niets. Wat zeker een feit is, is dat in Nederland dergelijke praktijken juist wel degelijk voorkomen. Iedereen die Martin Vrijland al een tijdje volgt, heeft bijvoorbeeld kunnen zien hoe zogenaamde trollen continu bezig zijn met valse Facebook profielen zijn tijdlijn te besmeuren. Telkens moet worden ingegrepen om reacties van nepprofielen te verwijderen. Mensen die zijn Facebook pagina liken, worden doorverwezen naar een “hoax pagina” over zijn persoon, vol smaad en laster. Ook is duidelijk hoe overheidsmedewerkers valse websites optuigden om smaad en laster over hem op het internet te plaatsen. Zo verscheen niet lang geleden nog deze vacature op de website van het ministerie van justitie. De functieomschrijving in onderstaande vacature matcht exact de omschrijving van de term “trollen” zoals die door Brandpunt gegeven wordt.
De aanvallen (via meerdere websites) op Martin Vrijland waren afkomstig van een vaste kern mensen onder leiding van Jeroen Hoogeweij. De pas van Jeroen toonde aan dat hij simpelweg voor het Rijk werkt, terwijl hij zich in de praktijk achter een internetbedrijfje verschuilde. Dat zouden we toch wel hard bewijs kunnen noemen van mensen die actief bezig zijn om elke vorm van oprechte journalistiek in Nederland te ondermijnen; of te wel “trollen”. En dat deed Jeroen niet alleen, maar via meerdere websites was sprake van meerdere zeer actieve schrijvers, die meer en meer smaad en laster verspreidden. Een Nederlandse ‘nepnieuws fabriek’ zou je kunnen zeggen. Aangiftes tegen deze smaad en laster werden simpelweg niet behandeld door het OM. Dat zou ze natuurlijk in een spagaat brengen, want dan moet je onderzoek gaan doen naar je eigen mensen en als dat resultaat naar buiten komt, heb je de poppen aan het dansen. Dan is dat immers hard bewijs dat je als staat zelf de activiteiten pleegt, waarvan de Russen nu worden beschuldigd.
Het zou me overigens niets verbazen dat Rusland inderdaad journalisten inzet om te doen wat hier in het westen ook gebeurt. Maar om dan met een camera naar Sint Petersburg af te reizen en een jong meisje die als getuige optreedt, vol in beeld te brengen, is misschien wel een beetje over de top. Is Brandpunt dan niet in staat om een ‘blur’ over het gezicht van deze Ludmilla te plaatsen? Wat als ze wordt opgepakt of vermoord door de FSB? Moeten Aart Zeeman en hun redactie zich dan niet verschrikkelijk schamen dat ze deze dame niet geanonimiseerd hebben?
Laten we de situatie eens bekijken voor wat het waard is. Stel je bent een Russische journalist en je vraagt een in Nederland studerende Russische met een Nederlandse moeder om een verhaal in elkaar te draaien en geef haar een zakje geld. Zij spreekt de Nederlandse taal vloeiend en accentloos, maar is ook Russischtalig. Vervolgens vraag je iemand om met een telefoontje even een kantoorgebouw binnen te lopen en je filmt wat mensen die achter een bureau zitten. Met de half Nederlands-Russische spreek je af in een restaurant en je laat haar het verhaal vertellen dat ze in dat kantoor heeft gewerkt. Klaar is Kees. Met dat verhaal kun je in de Russische media een ‘Aart Zeeman’ type journalist met een betrouwbare gezapige uitstraling, het verhaal laten doen over een Nederlandse nepnieuws fabriek. Vervolgens breng je nog een jonge journaliste uit de Krim in beeld, die een journalistieke prijs heeft gewonnen naar onderzoek over ‘nepnieuws’ en je hebt je verhaal geloofwaardig gemaakt. Zolang Brandpunt geen keihard bewijs toont, is het een verhaal. Keihard bewijs bestaat echter niet. Een uitgeprinte email of een spoor naar een ip-adres zou je ook kunnen fabriceren. Terwijl Brandpunt niet eens de moeite neemt om dergelijk bewijs te tonen, moeten we het doen met ogenschijnlijk indrukwekkende camerabeelden. Het enige wat we echter zien is een leuk reisje van Aart Zeeman. Ook het verhaal van de financiering van deze nepnieuws fabriek door een vriend van president Poetin, wordt nergens met hard bewijs gestaafd. Het is een verhaal. Leuke filmshots, maar geen bewijs. Kortom: de aanval op nepnieuws zou net zo goed zelf nepnieuws kunnen zijn.
Al in december 2016 waarschuwde ik voor de inzet van de mainstream media op de term ‘nepnieuws’. Dit kwam overwaaien uit de VS. Het was toen al duidelijk dat de gevestigde orde zich bedreigd voelt door de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van beeldvorming via onafhankelijke schrijvers en onderzoekers. Men wil dat keihard de kop in gaan drukken. Daarom moet de meute nu gaan geloven in de “verspreiders van nepnieuws”. En daarvoor zal natuurlijk ook verspreiding van nepnieuws worden opgetuigd. Je moet het wel geloofwaardig doen. Zo toont Brandpunt een filmpje van Oekraïense militanten die Nederland zouden hebben bedreigd ten tijde van het referendum over het associatieverdrag. Dit filmpje wordt betiteld als ‘nepnieuws’ en zou zijn verspreid door de ‘nepnieuws fabriek’. Dat zou op zijn beurt weer zijn aangetoond op basis van analyse van de beelden. Maar ook daar moeten we het doen met een verhaal en geen bewijs. Wie zegt dat dat nepnieuws niet door de AIVD zelf gecreëerd is? Dus je creëert in dat geval zelf nepnieuws om vervolgens te zeggen dat dat nepnieuws van de vijand komt. Zou dat een optie kunnen zijn? Nee, natuurlijk niet! Wij hebben “betrouwbare journalisten” en “betrouwbare nieuwsredacties” en een “betrouwbare geheime dienst”. Die doen zoiets niet! Toch? Bovenstaande vacature en rijkspas geven toch echt een andere indruk. Of zou ook dat weer ‘nepnieuws’ zijn?
Het is natuurlijk de bedoeling dat er een ban komt op alle nieuws dat niet afkomstig is van de officiële mediakanalen. We zijn hard op weg naar wat George Orwell in zijn boek 1984 omschreef als het ‘Ministerie van Waarheid‘. Dat betekent dat iedereen met een afwijkende mening dan die van de gevestigde orde, het stempel ‘nepnieuws’ of ‘trol’ zal krijgen en potentieel kan worden opgesloten. Daarvoor moet je eerst het volk een beetje kneden, zodat als er zo’n wetsvoorstel komt, niemand protesteert. Het is er immers al ingemasseerd via programma’s als Jinek, Brandpunt, de journaals en overige media. De media spelen nu dus een zeer kwalijke rol in hun stigmatiseringsproces. Zij proberen zich als een soort godheid boven het internet te positioneren. “Je mag alles lezen op internet, maar geloof ons: wij zijn betrouwbaar.” Het wordt tijd dat u deze methodes doorziet en juist nu een vrije onderzoeker als Martin Vrijland steunt. Word daarom nu lid vanaf € 2 per maand, zodat deze website door kan gaan in de strijd tegen nepnieuws.
Bron linkvermeldingen: npo.nl